- معمولا تغییر، تحول و دگرگونی در هر سن و موقعیتی با هیجان و گاها با اضطراب همراه است. این اضطراب می‌تواند بارز، نهفته و گاهی هم آزاردهنده باشد. تنظیم ساعت خواب کودک بعد از تعطیلات تابستان طولانی مدت و فرا رسیدن ماه مهر و شروع کلاس‌های درس تغییر بزرگی برای دانش‌آموزان به‌ویژه کلاس اولی‌ها به‌وجود می‌آورد. تنظیم زمان خواب کودکان از سوی والدین و لجبازی و امتناع کودکان در مقابل این تغییر حکایتی طولانی است. از این رو جهت تنظیم زمان خواب دانش‌آموزان در هفته‌های اول شروع سال تحصیلی جدید در ادامه توصیه‌هایی ارائه می‌شود.
- ایجاد تغییر و نظم‌دهی در الگوی خواب به صورت تدریجی به‌خصوص برای آن دسته از کلاس اولی‌ها که تاکنون زمان مشخصی برای خواب و بیداری‌شان وجود نداشته و همچنین آن دسته از کودکان بزرگ‌تر که در تعطیلات تابستان علاقه‌ای به تنظیم خواب در زمان مشخص نشان نمی‌دهند بهترین و راحت‌ترین شیوه تنظیم ساعات خواب و بیداری است.
- چرا کودکان از خواب گریزان هستند؟
بسیاری از کودکان با وجود خستگی و خواب‌آلودگی بیداری را ترجیح می‌دهند. دلیل این رفتار، تمایل ذاتی کودکان به پرتحرکی، جست‌وجو، کنجکاوی، بازی، تفریح و شناختن محیط است و فکر می‌کنند در صورت خوابیدن، فرصت دستیابی به تازه‌ها را از دست می‌دهند. روان‌شناسان تاکید دارند زمان خواب و بیداری کودکان باید بر اساس ویژگی‌های فردی آنها و میزان نیاز آنها به خواب یا به اصطلاح «ضریب خواب» تنظیم شود. البته این تفاوت‌های فردی چندان متفاوت نبوده و می‌توان با اندکی تغییر، برنامه دقیق و منظمی را در نظر گرفت. به‌طور مثال، نیاز یک کودک هفت ساله به خواب، به طور متوسط ۱۰ ساعت در طول شب است بنابراین اگر کودک باید ساعت ۷ صبح برای رفتن به دبستان آماده شود بایستی ساعت ۹ شب خواب باشد. بنابراین با توجه به خصوصیات فردی، میزان تحرک، دوری مسیر مدرسه و ویژگی‌های خاص دیگر، باید زمان مناسبی را در نظر گرفت. مشورت با متخصص اطفال هم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
ادامه دارد…
- چرا خواب باید تنظیم باشد؟
پژوهش‌ها نشان می‌دهد، استراحت و خواب کافی شادابی کودک و فراگیری بیشتر کودک را به دنبال دارد و بالعکس خستگی و خواب‌آلودگی، میزان و کیفیت_یادگیری را پایین می‌آورد.
- تنظیم زمان مناسب
همه می‌دانیم که بدن دارای ساعت بیولوژیک است و پس از برنامه‌ریزی خواب و بیداری، سیستم بدن به طور طبیعی پس از گذشت مدتی، منظم می‌شود.
برای نمونه برنامه منظمی را برای کودک هفت ساله (۱۰ ساعت خواب شب) پیشنهاد می‌کنیم:
✅بعد از ساعت ۶ عصر هرگونه خوردن مواد کافئین‌دار مثل قهوه، شکلات و چای ممنوع است و به جای آن یک لیوان نوشیدنی گرم مثل شیر توصیه می‌شود.
✅ از کودکتان بخواهید پس از صرف شام (ساعت ۸ شب) مسواک زده و به دستشویی برود. او را در رفتن به رختخواب همراهی کنید و برایش کتاب بخوانید.
✅ساعت یک ربع به ۹ لامپ اتاقش را خاموش کنید و در اتاق را ببندید تا بخوابد.
✅حتی‌الامکان صدای_محیط را به حداقل برسانید. مثلا با وجود تلویزیون یا سروصدای اطرافیان نمی‌توان به برنامه خواب او را تنظیم کرد.
✅در صورت تکرار این برنامه (دو هفته قبل از شروع مدرسه) در کودک این عادت ایجاد می‌شود و پس از مدتی نیاز به همراهی یا تذکر شما هم نخواهد داشت. اگر این کار را هنوز شروع نکرده اید، نامید نشوید. فراموش نکنید که هیچگاه برای اصلاح دیر نیست.
