معمولا تغییر، تحول و دگرگونی در هر سن و موقعیتی با هیجان و گاها با اضطراب همراه است. این اضطراب می‌تواند بارز، نهفته و گاهی هم آزاردهنده باشد. تنظیم ساعت خواب کودک بعد از تعطیلات تابستان طولانی مدت و فرا رسیدن ماه مهر و شروع کلاس‌های درس تغییر بزرگی برای دانش‌آموزان به‌ویژه کلاس اولی‌ها به‌وجود می‌آورد. تنظیم زمان خواب کودکان از سوی والدین و لجبازی و امتناع کودکان در مقابل این تغییر حکایتی طولانی است. از این رو جهت تنظیم زمان خواب دانش‌آموزان در هفته‌های اول شروع سال تحصیلی جدید در ادامه توصیه‌هایی ارائه می‌شود.
ایجاد تغییر و نظم‌دهی در الگوی خواب به صورت تدریجی به‌خصوص برای آن دسته از کلاس اولی‌ها که تاکنون زمان مشخصی برای خواب و بیداری‌شان وجود نداشته و همچنین آن دسته از کودکان بزرگ‌تر که در تعطیلات تابستان علاقه‌ای به تنظیم خواب در زمان مشخص نشان نمی‌دهند بهترین و راحت‌ترین شیوه تنظیم ساعات خواب و بیداری است.
چرا کودکان از خواب گریزان هستند؟
بسیاری از کودکان با وجود خستگی و خواب‌آلودگی بیداری را ترجیح می‌دهند. دلیل این رفتار، تمایل ذاتی کودکان به پرتحرکی، جست‌وجو، کنجکاوی، بازی، تفریح و شناختن محیط است و فکر می‌کنند در صورت خوابیدن، فرصت دستیابی به تازه‌ها را از دست می‌دهند. روان‌شناسان تاکید دارند زمان خواب و بیداری کودکان باید بر اساس ویژگی‌های فردی آنها و میزان نیاز آنها به خواب یا به اصطلاح «ضریب خواب» تنظیم شود. البته این تفاوت‌های فردی چندان متفاوت نبوده و می‌توان با اندکی تغییر، برنامه دقیق و منظمی را در نظر گرفت. به‌طور مثال، نیاز یک کودک هفت ساله به خواب، به طور متوسط ۱۰ ساعت در طول شب است بنابراین اگر کودک باید ساعت ۷ صبح برای رفتن به دبستان آماده شود بایستی ساعت ۹ شب خواب باشد. بنابراین با توجه به خصوصیات فردی، میزان تحرک، دوری مسیر مدرسه و ویژگی‌های خاص دیگر، باید زمان مناسبی را در نظر گرفت. مشورت با متخصص اطفال هم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
ادامه دارد…
چرا خواب باید تنظیم باشد؟
پژوهش‌ها نشان می‌دهد، استراحت و خواب کافی شادابی کودک و فراگیری بیشتر کودک را به دنبال دارد و بالعکس خستگی و خواب‌آلودگی، میزان و کیفیت_یادگیری را پایین می‌آورد.
تنظیم زمان مناسب
همه می‌دانیم که بدن دارای ساعت بیولوژیک است و پس از برنامه‌ریزی خواب و بیداری، سیستم بدن به طور طبیعی پس از گذشت مدتی، منظم می‌شود.
برای نمونه برنامه منظمی را برای کودک هفت ساله (۱۰ ساعت خواب شب) پیشنهاد می‌کنیم: ✅بعد از ساعت ۶ عصر هرگونه خوردن مواد کافئین‌دار مثل قهوه، شکلات و چای ممنوع است و به جای آن یک لیوان نوشیدنی گرم مثل شیر توصیه می‌شود. ✅ از کودکتان بخواهید پس از صرف شام (ساعت ۸ شب) مسواک زده و به دستشویی برود. او را در رفتن به رختخواب همراهی کنید و برایش کتاب بخوانید. ✅ساعت یک ربع به ۹ لامپ اتاقش را خاموش کنید و در اتاق را ببندید تا بخوابد. ✅حتی‌الامکان صدای_محیط را به حداقل برسانید. مثلا با وجود تلویزیون یا سروصدای اطرافیان نمی‌توان به برنامه خواب او را تنظیم کرد. ✅در صورت تکرار این برنامه (دو هفته قبل از شروع مدرسه) در کودک این عادت ایجاد می‌شود و پس از مدتی نیاز به همراهی یا تذکر شما هم نخواهد داشت. اگر این کار را هنوز شروع نکرده اید، نامید نشوید. فراموش نکنید که هیچگاه برای اصلاح دیر نیست.
